شعری کردی و هه ژار

بانگ 

بانگی من بانگی ئازادییه

گرویی ئینسانی و یه کسانی یه

من که کوردم با بنووسم ده فته ر و دیوانی کورد

با به له د بن ئه و که سانه یی موده عین میزانی کورد 

به کوردی ده ژیم به کوردی ده مرم

به کوردی دیده م وه رامی قه برم

به کوردی دیسان زیندوو ده بمه وه

له و دنیاش بو کورد تی هه ل ده چمه وه

گه ل خوینده واربی قه ت ژیر ناکه وی

له راست بیگانه سه ری نانه وی

گه ل به زانست و خوینده واری

به رز ئه کاته وه ئالای رزگاری

                                                                  ماموستا هه ژار 

**********  

  

عبدالرحمان شرفکندی (( هه ژار )) 

استاد هژار در سال 1300 هجری شمسی در روستای شرفکند ( روستایی در بین شهرهای بوکان و مهاباد در استان آذر بایجان غربی ) به دنیا آمد. پدرش « ملا محمد بور » یکی از عالمان با سواد بود و مادرش هنگامی که هژار کم تر از 2 سال سن داشت ، بر اثر بیماری سل درگذشت.

هژار خواندن علم فقه را از 5سالگی نزد پدرش و سپس نزد چندین ملا یاد گرفت. و از کودکی با کتاب خوانی و کسب علم خو گرفت.

استاد هژار در دوره جوانی به عضویت حزب تجدید حیات کردستان « ژ- ک » در می آید. در سال 1325 و به دنبال شکست این حزب ، آواره عراق می شود و در آن جا سال ها به طور ناشناس ، تن به کارگری می دهد. در همان جا به مرض سل مبتلا می شود و جهت معالجه عازم لبنان می گردد ، دو سال بعد به عراق بر می گردد و در منطقه مرزی « عراق – ترکیه – سوریه » سکنی می گزیند. در همان سال ها با شروع جنگ میان کرد های عراقی و حکومت وقت آن کشور ؛ در حزب ملا مصطفی بارزانی (پدر مسعود بارزانی رهبر حزب پارتی کردستان عراق ) قرار می گیرد و پس از پایان جنگ در سال 1354 با وساطت ملا مصطفی به ایران بر می گردد و به عنوان پژوهشگر در دانشگاه تهران ، مشغول به کار می شود و دست به تألیفات و ترجمه های مختلف می زند که مهمترین اثرش در زبان فارسی ، ترجمه کتاب ارزشمند « قانون در طب » ابوعلی سینا – در پنج جلد – است.

اگرچه هژار مترجم و محققی فعال و موفق بود ، اما در کردستان او را به عنوان شاعر می شناسند و این خود حاکی از طبع بلند شاعری وی و نفوذ عمیق شعرهایش در میان توده ی مردم است. شعر هژار سرشار از واقعیت های تلخ اجتماعی و شکایت از حکومت های جاثر و دفاع از حق در مقابل ظلم است و همین است راز بقای اشعار هژار.

این شخص پرکار و برجسته در دوم اسفند ماه 1369 هجری شمسی دار فانی را وداع گفت و پس از 69 سال زندگی پر درد و رنج ، چراغ حیاتش به خاموشی گرایید و دوستداران شعر و ادب را در سوگ خویش نهاد. روانش شاد و یادش گرامی باد.

مجموعه  آثار استاد هژار

1 – «آله کوک » مجموعه شعر(1945)

2 - « به یتی سه ره مه ر و لاسایی سه گ و مانگه شه و » مجموعه شعر هزار بیتی

3 - « مم و زین خانی » با ترجمه مکریانی (1960)

4 – « یک جلوش تا بی نهایت صفر ها »از دکتر شریعتی. ترجمه به کردی

5 -  عرفان ، برابری ، آزادی از دکتر شریعتی که استاد هژارآن را به کردی ترجمه کرده است.

6 – آری ، اینچنین بود برادر ، از دکتر شریعتی .ترجمه به کردی

7 – پدر! مادر! ما متهمیم ! از دکتر شریعتی ، ترجمه به کردی

8 – تاریخ سلیمانیه ، از عربی به فارسی

9 – روابط فرهنگی ایران و مصر از عربی به فارسی

10 – عشیره فراموش شده گاوان از عربی به کردی

11 – شرفنامه به کردی

12 – دیوان ملای جزیری همراه با شرح آن

13 – فرهنگ فارسی – کردی با خط لاتینی

14 – فرهنگ کردی – کردی و فارسی

15 – تاریخ اردلان از فارسی به کردی

16 – کتابچه ی « پنج انگشت ، یک مشت است.» ترجمه از فارسی به کردی و ویژه کودکان که چندین بار چاپ شده است.

17 – آثارالبلاد و اخبارالعباد از عربی به کردی

18 – عمر خیام به کردی

19 – «بو کوردوستان - هه ژار» دیوان شعر

20 – « قانون در طب » از ابوعلی سینا ترجمه از عربی به فارسی

21 – نسخه اصلی «مم و زین» با معنا و شرح واژه ها و اصطلاحات مشکل آن

ماموستا هه ژار تألیفات ترجمه های دیگر فراوانی دارند و علاوه بر این ها مقالات و اشعار فراوانی نیز در روزنامه ها و مجلات داخلی و خارجی به چاپ رسانده است 

***************** 

ره زبه ر

ره زمان هاته به رُله خه م بوین رزگار

ره زبه ربه خیر بی بوکوردی هه ژار

پربوله میوه ئه م ده رو ده شته

راستی کوردوستان وینه ی به هه شته 

*************** 

« مه یگیر به سه رت پردی سیراتیش که له که                          سه یرانی به هه شت سه یری دو چاوی به له که  

              زوورم له خودا ویست و که میشم نه گه یشت                          هه ر توبه ی ده مداتی ئه ویش نه مگه ره که » 

 

*****